زمان تشنج کودک چه باید کرد؟ روش تشخیص تشنج در کودکان

زمان تشنج کودک چه باید کرد؟ روش تشخیص تشنج در کودکان

تشنج در کودکان هنگامی اتفاق می‌افتد که در فعالیت الکتریکی مغز اختلالی به وجود آید و این اختلال غالبا با حمله عصبی به صورت تشنج در کودکان رخ می‌دهد و به طور موقت بر روی عملکرد مغز تاثیر منفی می‌گذارد. هنگامی که کودک دچار تشنج می‌شود علائمی همچون لرزیدن یا تکان خوردن برخی از اندام‌هایش را از خود بروز می‌دهد. البته نوزادان در صورت تشنج علائمی همچون تکان دادن لب‌ها و یا شل شدن دوره‌ای دارند. هنگامی که والدین با تشنج کودک روبرو می‌شوند باید او را در مقابل خطرات احتمالی محافظت کنند. به عنوان مثال باید او را از پله‌ها، اجسام تیز و یا دیگر خطرات احتمالی دور کنند. 
در این مقاله شما را با تشنج کودکان به طور کامل آشنا می‌کنیم زیرا تشنج هم در بین کودکان بسیار رواج دارد و مهم است که بدانید در موقع تشنج کودک خود چه اقداماتی باید انجام دهید.

تشنج چیست؟

تشنج اختلالی است که در فعالیت الکتریکی مغز رخ می‌دهد. تشنج با یک حمله عصبی آغاز می‌شود که این امر نشان دهنده یک فعالیت غیر طبیعی و شدید قسمتی از مغز و یا تمام مغز است. به طور کلی تشنج با غش، انقباض عضلانی، شل شدن عضلات، لرزش اندام‌ها، پرش اندام‌ها، تغییر مزه، خیرگی چشم‌ها، تغییر بو و... همراه است. می‌توان گفت که تشنج یک روش برای تخلیه الکتریکی امواج مغزی است که به طور کلی بین چند ثانیه تا چند دقیقه به طول می‌انجامد.

انواع تشنج

در ادامه انواع مختلف تشنج را بررسی می‌کنیم:

1. تشنج‌های غیرصرعی

این نوع تشنج به دلیل آسیب‌هایی که به سر وارد شده و یا به دلیل وجود یک بیماری در فرد به وجود می‌آید. اگر بیمار در صورت وجود هر گونه مشکل درمان شود تشنج او برطرف می‌شود.

2. تشنج‌های جزئی
این نوع تشنج برای افرادی که دچار بیماری صرع شده‌اند اتفاق می‌افتد. در این نوع تشنج فرد به طور پی در پی دچار تشنج می‌شود. با توجه به این که در این تشنج تنها یک طرف از مغز درگیر می‌شود، تنها یک طرف از بدن تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این نوع تشنج با نام‌های دیگری همچون لوب گیجگاهی، تشنج فوکال و جکسونین شناخته می‌شود.

3. تشنج‌های گسترده
این تشنج در هر دو طرف مغز اتفاق می‌افتد بنابراین هر دو طرف بدن تحت تاثیر آن قرار می‌گیرد. این نوع تشنج در دو گروه تشنج‌های صرع بزرگ و تونیک کلونیک قرار می‌گیرد که بسیاری از بیماران مبتلا به صرع دچار آن می‌شوند. از دیگر انواع تشنج گسترده می‌توان به تشنج کوچک اشاره کرد که به عنوان تشنج‌های غایب شناخته می‌شوند. این نوع تشنج علائم فیزیکی معدودی دارند و ممکن است که شروع آن در چند ثانیه رخ دهد.

علت تشنج در کودکان چیست؟

در این قسمت مهم‌ترین علل تشنج در کودکان را با هم بررسی می‌کنیم:

1. تب (تشنج همراه با تب)
یک نوع مهم تشنج در کودکان، تشنج ناشی از تب است که در نوزادان و کودکان اتفاق می‌افتد. در این نوع تشنج دمای بدن کودکان به طور ناگهانی افزایش پیدا می‌کند. تغییر دما آنقدر می‌تواند سریع باشد که والدین متوجه وقوع تشنج همراه با تب نشوند.

2. صرع
صرع یک بیماری مزمن عصبی است که می‌تواند موجب بروز تشنج‌های عود کننده شود. 

از دیگر عواملی که میتوانند موجب بروز تشنج در کودکان شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
اختلال متابولیک موقت مانند افت قند خون
مصرف برخی از داروهای خاص مادر در زمان بارداری
بیماری‌های جدی مانند آسیب دیدن مغز در زمان بارداری، ناهنجاری مغز، فقدان اکسیژن در زمان زایمان و عفونت‌های شدید

• آریتمی قلب
• تومور مغزی
• افت قند خون
• سکته مغزی
• عفونت مغز یا نخاع
• گاز گرفتگی یا گزیدگی
• خفگی
• ترک ناگهانی یک دارو
• عدم تعادل در الکترولیت بدن

علائم تشنج در کودکان

علائم زیر نشان دهنده این است که فرد تشنج پیدا کرده است:

• کاهش سطح هوشیاری و یا فقدان هوشیاری
• سفید شدن چشم‌ها ( تنها سفیدی چشم دیده شود)
• تغییرات در تنفس
• آبی یا قرمز شدن رنگ صورت
• قفل شدن پاها، بازوها یا تمام اعضای بدن
• عدم کنترل کردن حرکات بدن

علائم گفته شده معمولا چند ثانیه یا چند دقیقه طول می‌کشند اما در بعضی از مواقع این علائم می‌توانند طولانی مدت نیز باشند. برخی از کودکان بعد از تشنج تب‌دار امکان دارد پرخاشگر شوند و برخی دیگر هم ممکن است که به خواب عمیق فرو برود که در مدت یک ساعت یا بیشتر طول خواهد کشید.

نشانه‌های زیر خبر از شروع حمله می‌دهند:

• افتادن یهویی
• از دست دادن هوشیاری
• خروج آب دهان به صورت کف آلود
• گرفتگی عضلات که غیر قابل کنترل هستند
• گاز گرفتن زبان
• فشردن دندان‌ها بر روی یکدیگر
• ایجاد صداهای غیر طبیعی
• احساس کردن مزه‌ای عجیب در دهان
• از دست دادن کنترل مثانه
• تغییرات در خلق و خو

تشخیص بیماری

نوزادی که دچار تشنج می‌شود باید به سرعت برای پیدا کردن علت و همچنین مواردی که برای درمان باید به کار گرفته شوند نزد پزشک برود. اگر کودک دچار تشنج شده باشد ابتدا پزشک یک معاینه جسمی انجام می‌دهد و از والدین درخواست سابقه صرع خانوادگی می‌کند. 

یکی از شیوه‌های تشخیص تشنج در کودکان استفاده تست نوار مغزی می‌باشد. در این روش پزشک از یک سنسور که بر روی پوست سر قرار می‌دهد امواج مغزی کودک را ثبت می‌کند. پزشک با استفاده از این روش می‌تواند اشکالات در فعالیت الکتریکی مغز را پیدا کند. علاوه بر این موضوع پزشک برای ارزیابی علت، آزمایش‌های دیگری هم انجام می‌دهد که این آزمایش می‌تواند یکی از موارد زیر باشند:

• آزمایش خون برای اندازه گیری کلسیم، قند خون، منیزیم و سدیم
• اندازه گیری میزان اکسیژن خون با استفاده از سنسوری که بر روی انگشت فرد قرار می‌گیرد پزشک با استفاده از این اندازه گیری می‌تواند متوجه شود که میزان اکسیژن خون فرد پایین است یا خیر.
• کشیدن مایع نخاعی برای ارزیابی مایعی که در اطراف مغز و طناب نخاعی قرار گرفته است.
• کشت ادرار و خون برای بررسی عفونت.
• عکس برداری از مغز برای بررسی ناهنجاری‌های مغزی تومور خونریزی یا آسیب‌های ساختاری که ممکن است به بافت مغز وارد شده باشد.

در چه صورت کودکی که دچار تشنج شده است را باید به اورژانس انتقال داد؟

در رابطه با کودکانی که در ادامه گفته می‌شوند مراجعه به اورژانس و تماس با آمبولانس ضروری می‌باشد.

1. تشنج کودک بیش از 5 دقیقه طول کشیده باشد.
2. کودک قبل از آنکه تشنج پیدا کند بسیار بیمار بوده باشد.
3. کودک برای اولین بار دچار تشنج شده باشد و یا مطمئن باشید که دقیقا چه اتفاقی برای کودک افتاده است.
4. کودک بر اثر تشنج بیدار نشود و یا حال بسیار بدی داشته باشد.
5. اگر تشنج تب‌دار کودک کمتر از 5 دقیقه به طول انجامیده باشد بهتر است که در اسرع وقت با پزشک تماس بگیرید و با او قرار ملاقات تعیین کنید. 
6. حتماً قبل از آن که نزد پزشک بروید جزئیات از آن چه که مشاهده کردید را یادداشت کنید و به پزشک ارائه دهید.

درمان تشنج در کودکان

هنگامی که یک کودک دچار تشنج می‌شود والدین یا پرستار او باید مواردی که در ادامه گفته می‌شود را انجام دهند تا از آسیب‌های جدی او جلوگیری کنند:

1. ابتدا کودک را روی پهلو بخوابانید.
2. کودک را از مناطق خطرناک همچون راه پله و یا اشیای تیز دور کنید.
3. هیچ چیزی را در دهان فردی که دچار تشنج شده است قرار ندهید.

پس از اتمام تشنج اقدامات زیر را انجام دهید:

1. تا زمانی که کودک به طور کامل هوشیاری خود را به دست نیاورده است نزد او بمانید.
2. تا زمانی که کودک هوشیاری خود را به طور کامل به دست نیاورده است هیچ گونه غذا دارو و یا مایعاتی را در دهان او قرار ندهید.
3. وضعیت تنفس کودک را بررسی کنید و اگر کودک قادر به نفس کشیدن نبود و یا نفس نمیکشید از تنفس دهان به دهان برای بازیابی تنفس او کمک بگیرید.
4. بررسی کنید که آیا کودک تب دارد یا خیر اگر کودک تب داشت به او ایبوپروفن یا استامینوفن بدهید و لباس‌های نخی به تن او کنید. لباس‌های گرم را از تن او در بیاورید.
5. اگر تشنج کودک بیش از 15 دقیقه به طول بی‌انجامد پزشک دارویی مانند لورازپام را که یک داروی ضد تشنج است برای پایان دادن به تشنج کودک تجویز می‌کند.

برای جلوگیری از تشنج موارد زیر را رعایت کنید:
با توجه به آن که تشنج فرآیندی از پیش تعیین شده نیست اما با در پیش گرفتن سبک زندگی سالم می‌توان تا حدودی از بروز این بیماری جلوگیری کرد. بنابراین موارد زیر را به خوبی در نظر داشته باشید:

• رژیم غذایی سالم بگیرید و بدن‌تان را هیدراته نگه دارید.
• استرس را از زندگی خود دور کنید.
• خواب کافی داشته باشید.
• از مصرف داروهای غیر قانونی بپرهیزید.